Για ένα νέο αριστερό μεταρρυθμισμό

Του Γιάννη Παπαθεοδώρου

1. Χαμένες Προσδοκίες

Ανεξάρτητα από ποια άποψη υιοθετεί κανείς για τα αποτελέσματα του ΣΥΡΙΖΑ στις πρόσφατες ευρω-εκλογές, («καθαρή», «ταπεινωτική» ή σκέτη «ήττα») σίγουρα όλοι συμφωνούμε πως ο συγκεκριμένος πολιτικός φορέας δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις πολιτικές προσδοκίες ενός διευρυμένου κοινωνικού σώματος που είχε, για μεγάλο χρονικό διάστημα, εκφράσει το ειλικρινές ενδιαφέρον του αλλά και την ενεργή διαθεσιμότητά του για μια αλλαγή των παγιωμένων συσχετισμών μέσα στο ελληνικό πολιτικό σύστημα. Με άλλα λόγια, ο ΣΥΡΙΖΑ που ήταν ήδη «υπό δοκιμή», βρέθηκε στο επίκεντρο των εξελίξεων, με μια άνοδο που, αν και συχνά χαρακτηρίστηκε «δημοσκοπική», είχε ωστόσο, συγκεκριμένα κοινωνικά χαρακτηριστικά και πιθανά πολιτικά διακυβεύματα (μετακίνηση ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ, ανάδειξη μιας νέας «κοινωνικής αριστεράς», προσανατολισμός των προοδευτικών κοινωνικών στρωμάτων στην κατεύθυνση μιας νέας εναλλακτικής ηγεμονίας με επίκεντρο την αριστερά). Το στοίχημα αυτό χάθηκε οριστικά, επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο δεν μπόρεσε να αξιοποιήσει αλλά συρρίκνωσε αυτές τις πολιτικές προσδοκίες, επιλέγοντας μια στρατηγική που τον έκανε να μοιάζει περισσότερο με «κόμμα διαμαρτυρίας» παρά με υπεύθυνη πολιτική δύναμη. Ακόμη περισσότερο, το αρχικό εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ ως πολυφωνικής συνύπαρξης διαφορετικών αριστερών σχημάτων που θα μπορούσαν, δυνητικά έστω, να συμπορεύονται με ενιαίο στόχο ανεστάλη, ακριβώς επειδή - και αυτό είναι σημαντικό- για πρώτη φορά στην πορεία του προέκυψαν μείζονα ζητήματα εσωτερικής ιδεολογικής διαφοροποίησης, που τα έθεσε η ίδια η κοινωνία και όχι ο εσωτερικός «πόλεμος των τάσεων». (εκπαιδευτικό, «Δεκέμβρης», Ευρώπη).

2. Γκρίζες Ζώνες

Η σταδιακή «απόσυρση» του ενδιαφέροντος των πολιτών ενισχύθηκε από πολιτικές επιλογές, πράξεις και παραλείψεις του ΣΥΡΙΖΑ, που συστηματικά καλλιεργούσαν μια πολιτική «γκρίζων ζωνών» : ανολοκλήρωτες πολιτικές διεργασίες διεύρυνσης (οικολόγοι, «σοσιαλιστική συνιστώσα»), αδυναμία προσδιορισμού πολιτικών συμμαχιών, θολός επαναστατικός βερμπαλισμός για τη βία του Δεκέμβρη, ψηφοδέλτιο «ποσοστώσεων» για τις ευρωεκλογές, τυχοδιωκτικές επινοήσεις ενός «τρίτου πόλου» χωρίς αντίστοιχες διεργασίες με υπαρκτές πολιτικές δυνάμεις. Όλες οι κεντρικές επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ, τουλάχιστον από την έκθεση της ΔΕΘ και μετά, ήταν προσδιορισμένες από μια ευκαιριακή επικοινωνιακή στρατηγική, που δεν άφηνε περιθώρια για μια ουσιαστική κεφαλαιοποίηση αυτής της κοινωνικής διαθεσιμότητας, που τον έφερε στο προσκήνιο. Αρκεί κανείς να εξετάσει, την ίδια την προεκλογική καμπάνια για να διαπιστώσει πως ακόμη και το πολυσέλιδο «πρόγραμμα» του ΣΥΡΙΖΑ «πολτοποιήθηκε» κάτω από το βάρος των «15 σημείων πάλης» και από τα ακαθόριστα ευχολόγια για τις «ανάγκες των πολλών». Οι «πολλοί», ωστόσο, επέλεξαν την αποχή, δηλώνοντας έτσι πως δεν τους αφορούσαν ούτε οι αριστερίστικες κορώνες («όλα είναι βία»), αλλά ούτε και τα πιστοποιητικά «αριστεροφροσύνης» που μοίραζε ο σύντροφος Τσίπρας για τη δήθεν ελλειμματική «ριζοσπαστικοποίηση» των μαζών.

3. Ηγεμονισμοί χωρίς ηγεμονία

Τα όσα ιλαροτραγικά συνέβησαν, μετά τις εκλογές, ανέδειξαν ένα πρωτοφανές πρόβλημα, που γυρίζει το χώρο μας πίσω στις χειρότερες παραδόσεις «αρχηγισμού» και προσωποκεντρικού ανταγωνισμού. Ωστόσο, παρ' όλες τις ρητορικές κόντρες των «μονομάχων», το κοινό πολιτικό τους σχέδιο για τη διαμόρφωση ενός συγκεντρωτικού μορφώματος που αφυδατώνει τον ΣΥΝ, αποτελεί την οριστική μετάλλαξη της αριστεράς σε ένα αθροιστικό σύνολο καταγγελτικών φωνών, χωρίς προοπτική ηγεμονίας χωρίς, δηλαδή, την απαραίτητη ωριμότητα που θα έδινε έμφαση σε μια σύγχρονη ιδεολογική ταυτότητα της κοινωνικής αριστεράς και όχι στα (υπαρκτά) οργανωτικά προβλήματα μιας εκλογικής συμμαχίας. Η επινόηση της «κόκκινης κάρτας» του ΣΥΡΙΖΑ που προτάθηκε ως «μέσο» για την εκπλήρωση αυτού του «ηγεμονισμού», απομακρύνεται, όλο και περισσότερο, από τα πραγματικά προβλήματα της πολιτικής και ιδεολογικής ηγεμονίας της αριστεράς. Η περαιτέρω «συριζοποίηση» του ΣΥΝ, μέσω αιφνιδιαστικών εξαγγελιών, όχι μόνο δεν απαντά στο αίτημα για την ανασυγκρότηση του χώρου αλλά, αντίθετα, επιταχύνει τη γραφειοκρατική διολίσθηση ενός κόμματος, με ιστορία είκοσι χρόνων, στον «αστερισμό του αριστερισμού». Η παραίτηση από τις κεντρικές πολιτικές εξελίξεις, η αδιαφορία για την πρόταση διακυβέρνησης και η έμφαση στον «αντισυστημικό» ακτιβισμό είναι ο πιο σύντομος δρόμος για τον εκτοπισμό της αριστεράς στο περιθώριο του πολιτικού συστήματος. Δυστυχώς, το «ηγετικό δίδυμο» (Τσίπρας-Αλαβάνος) επέλεξε μετεκλογικά τις ατομικές «κινήσεις μοναξιάς», ενισχύοντας, έτσι, τη σύγχυση των ψηφοφόρων και ακυρώνοντας έμπρακτα το ρόλο της καθ' ημάς αριστεράς στη δημόσια σφαίρα. Οι εκατέρωθεν «ηγεμονισμοί» βρίσκονται, ωστόσο, σε πλήρη αναντιστοιχία με το αίτημα μιας νέας εναλλακτικής ηγεμονίας, απέναντι στη σταθερή παρουσία της δεξιάς και την ανησυχητικό άνοδο της ακροδεξιάς.

4. Ο «εσωτερικός εχθρός»

Στην επίσημη ρητορική που ακολουθήθηκε μετά τις εκλογές, οι μελοδραματικές εκκλήσεις για ενότητα και ομοψυχία, στεγάστηκαν κάτω από το κοινότυπο σύνθημα : «Κανείς δεν περισσεύει». Στις δημοσιευμένες, ωστόσο, αναλύσεις πολλών συνιστωσών και τάσεων του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται πως υιοθετήθηκε πλήρως η αντίληψη πως η βασική αιτία για τα χαμηλά ποσοστά των εκλογών είναι η θεσμική λειτουργία, ο πολιτικός λόγος αλλά και η δημόσια παρουσία της Ανανεωτικής Πτέρυγα. Στις αναλύσεις αυτές έχει διατυπωθεί ακόμη και το αίτημα για οριστική εκδίωξη των μελών της από το κοινό τους σπίτι, στο οποίο υπήρξαν ιδρυτικά μέλη. Με την ανοχή της ηγεσίας του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, η συνωμοτική θεωρία για την ύπαρξη του «εσωτερικού εχθρού» νομιμοποιήθηκε και υιοθετήθηκε ως πολιτική συμπεριφορά και ως τακτική διάχυσης ευθυνών για τα αποτελέσματα των εκλογών. Φαίνεται, λοιπόν, πως «κανείς δεν περισσεύει» εκτός από την Ανανεωτική Πτέρυγα. Το γεγονός αυτό καθαυτό, σε μια άλλη συγκυρία, δεν θα δήλωνε τίποτε περισσότερο από τα αδιέξοδα του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά στη συγκεκριμένη φάση, σηματοδοτεί μια αντίληψη «καθαρότητας», που απλώς περιορίζει την ίδια την κοινωνική ορατότητα του χώρου. Γιατί, ας μη γελιόμαστε : το «ειδικό βάρος», η κοινωνική και πολιτισμική εμβέλεια της Ανανεωτικής Πτέρυγας υπερβαίνει κατά πολύ τα στενά όρια των κομματικών ποσοστών και το άθροισμα των «συνιστωσών», ακριβώς επειδή η ανανεωτική αριστερά «βγαίνει» μέσα από ιστορικές διεργασίες της «μακράς διάρκειας». Όσοι είχαν τη φαεινή ιδέα να εκποιήσουν αυτή την περιουσία σε περιστασιακούς κληρονόμους, που επενδύουν ακόμη στις φραξιονιστικές φαντασιώσεις του '70 και του '80, ας μετρήσουν, έστω και την ύστατη ώρα, τα αποτελέσματα αυτής της επιλογής. Το πρόσφατο «ευρωψηφοδέλτιο χωρίς Ευρώπη» είναι, πάντως, ένα αρκετά ενδεικτικό παράδειγμα για το τι σημαίνει ο αποκλεισμός της Ανανεωτικής Πτέρυγας από την κεντρική σκηνή του ΣΥΡΙΖΑ. Όποιος πάρει το ρίσκο να οδηγήσει αυτό το χώρο σε μια επόμενη εκλογική αναμέτρηση με αποκλειστική αρχή τη λογική το συσχετισμό πλειοψηφίας- μειοψηφίας, θα πρέπει να είναι έτοιμος να αποδεχτεί και το κόστος αυτής της επιλογής : δηλαδή, την οριστική εξαφάνιση όχι μόνο της ανανεωτικής αλλά και της ριζοσπαστικής αριστεράς στο σύνολό της.

5. Πολιτικός Ανακαθορισμός

Από την επομένη, κιόλας, των εκλογών τέθηκε το ζήτημα για μια γενναία «πολιτική στροφή», που θα σηματοδοτούσε τη δυναμική επανεμφάνιση των ανανεωτικών ιδεών στο πολιτικό προσκήνιο. Ως τώρα, από την πλευρά της πλειοψηφίας του ΣΥΝ και των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ, έχουν επικρατήσει σιωπές, επιθέσεις και διολισθήσεις που δεν ανταποκρίνονται στα μηνύματα των εκλογών. Το πολιτικό πλαίσιο που έθεσε η Ανανεωτική Πτέρυγα είναι σαφές σε ό,τι αφορά τις πολιτικές δράσεις, τις συμμαχίες και τις προκλήσεις της «μη αυτοδυναμίας». Σε κάθε περίπτωση, αυτό που ενδιαφέρει πλέον δεν είναι μια νέα ισορροπία συμβίωσης αλλά η προγραμματική στροφή του ΣΥΝ στον «αριστερό μεταρρυθμισμό» : στην ανάγκη προώθησης δομικών μεταρρυθμίσεων με θεσμικές παρεμβάσεις στο κοινωνικό κράτος, στην οικονομική πολιτική, στην παιδεία, στο κράτος Δικαίου, στο μεταναστευτικό, στην οικολογία. Ο «αριστερός μεταρρυθμισμός» μπορεί να αποτελέσει, στις σημερινές συνθήκες, ένα αξιόπιστο πλαίσιο δράσης που επιχειρεί να ανασυγκροτήσει αλλά και να συγκεράσει διαφορετικές όψεις της δημόσιας σφαίρας της αριστεράς : από την εμπειρία των κινημάτων ως το κοινοβουλευτικό έργο, και από τις επιστημονικές και κοινωνικές οργανώσεις ως εκείνο το κομμάτι της νεολαίας που θα αναζητήσει το θεσμικό ισοζύγιο του ανατρεπτικού δυναμισμού του. Πρώτος και κύριος στόχος, ως τι επόμενες εκλογές, δεν μπορεί παρά να είναι η απόκρουση της δεξιάς στροφής με την ανάληψη πρωτοβουλιών, οι οποίες θα ορίζουν ένα νέο κοινωνικό ορίζοντα προσδοκιών για τους αριστερούς και δημοκρατικούς πολίτες. Η ουσιαστική επανασύνδεση με τη δέσμη των ανανεωτικών ιδεών αλλά και με το κοινωνικό σώμα που προέρχεται από την ιστορική κομμουνιστική ανανέωση και φτάνει ως την αριστερή σοσιαλδημοκρατία μπορεί να αποτελέσει μια πρώτη δυναμική επανεμφάνιση της ανανεωτικής αριστεράς.

Απαραίτητη προϋπόθεση για αυτόν τον πολιτικό ανακαθορισμό είναι η ιδεολογική διαφοροποίηση του χώρου της ανανεωτικής αριστεράς, από όλες εκείνες τις αντιλήψεις που προτάσσουν ως λύση τη μετωπική ρήξη με τις δυνάμεις του «αστικού πολιτικού συστήματος», αντιμετωπίζοντας συχνά ακόμη και τους ίδιους τους κρατικούς θεσμούς ως μια απόλυτα «αρνητική εξωτερικότητα». Η ιστορική εμπειρία της «μετωπικής ρήξης» με το «σύστημα», στο όνομα μιας δήθεν επαναστατικής πρωτοπορίας, έχει οδηγήσει συχνά την αριστερά σε αρχαϊκές οπισθοδρομήσεις που δεν ανταποκρίνονται στη σημερινή κρίση και κατάσταση του καπιταλισμού. Ο νέος αριστερισμός που δυστυχώς αποτυπώνεται όλο και περισσότερο στον «αντισυστημικό» λόγο του ΣΥΡΙΖΑ αφήνει ανυπεράσπιστους πολλούς χώρους θεσμικής παρέμβασης, οι οποίοι θα ήταν προνομιακό πεδίο δράσης για την αριστερά. Η ξεκάθαρη και οριστική τοποθέτηση της ανανεωτικής αριστεράς στην αναζήτηση του «δημοκρατικού δρόμου προς το σοσιαλισμό», δηλώνει πως, ιδιαίτερα σήμερα, ο δρόμος αυτός μας ενδιαφέρει εξίσου, τόσο ως προς το σκέλος των δημοκρατικών θεσμών όσο και ως προς το σκέλος της σοσιαλιστικής στρατηγικής. Επομένως, για την ανανεωτική αριστερά, το ζήτημα των μεταρρυθμίσεων από τα αριστερά είναι ουσιαστικό γιατί αποτελεί παρέμβαση στις διαδικασίες μεταχηματισμού των κοινωνικών σχέσεων και αγώνων που διαπερνούν τους θεσμούς. Εδώ ακριβώς πρέπει να υπάρξει μια σαφής διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις εκκλήσεις για συναισθηματική ενότητα και στις απαιτήσεις για πολιτική ενότητα της καθ' ημάς αριστεράς. Καμιά αριστερή συλλογικότητα δεν επέζησε με αποκλειστικό γνώμονα την αθροιστική της συνύπαρξη. Η μόνη σταθερή «συγκολλητική» της ουσία ήταν και είναι η ιδεολογική της συνοχή. Ακόμη και αν έχει κόστος αυτή η διαδικασία διαλόγου και αντιπαράθεσης, θα πρέπει να την αποδεχτούμε ως στοιχείο μετάβασης σε μια νέα πραγματικότητα, που θα συσπειρώνει το ενεργό κοινωνικό δυναμικό της ανανεωτικής και διαρκώς ανανεούμενης αριστεράς, κεφαλαιοποιώντας τις παραδόσεις της και ανακαθορίζοντας τις προοπτικές της. Η πολιτική συζήτηση, άλλωστε, είναι το μόνο μέσο που πρέπει και μπορεί να αντικαταστήσει τις «ασκήσεις επί χάρτου». Το στοίχημα για ένα νέο «αριστερό μεταρρυθμισμό» είναι ανοιχτό και επίκαιρο.

Μια προσπάθεια που δεν πρέπει να πάει χαμένη

Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο "Έκτακτο ΣΥΝέδριο" ektaktosynedriosyn.blogspot.com :

Η συλλογή υπογραφών ξεκίνησε, ιδιόχειρα και ηλεκτρονικά!

Αγαπητοί/ές σύντροφοι/ισσες του Συνασπισμού

Είναι καιρός τώρα, ειδικά μετά τις ευρωεκλογές που η κρίση στο κόμμα μας επιδεινώνεται

Η ηγεσία προσπαθεί να συνεννοηθεί αλλά ο ένας ρίχνει τις ευθύνες στον άλλο και δεν φαίνεται προοπτική αληθινής αλληλοκατανόησης και ενότητας

Ο κόσμος μας, συζητά απολογισμούς και αναζητά λύσεις

Άλλοι νοιώθουν ψύχραιμοι, άλλοι απογοητευμένοι, άλλοι κουράστηκαν και παραμερίζουν ή κοιτούν προς την έξοδο

Οι εσωκομματικές τάσεις απασχολημένες με τα δικά τους δεν φαίνεται να συνειδητοποιούν την σοβαρότητα της κατάστασης

Τα απλά μέλη νοιώθουν ότι κανείς δεν τα παίρνει υπόψιν

Παρότι στη βάση είμαστε ενωμένοι νοιώθουμε έξω από τα κέντρα αποφάσεων, ανενεργοί

Μας ακούν βέβαια κάποια στελέχη μα έπειτα .. ευθυγραμμίζονται σε ότι αποφασίσει η τάση με την οποία έχουν εκλεγεί και έτσι η φωνή μας δεν μεταφέρεται καθαρά και αυθεντικά στην ηγεσία του κόμματος

Έτσι η απόφαση της ΚΠΕ για Διαρκές συνέδριο τον Σεπτέμβρη δεν μας λέει τίποτα

Οι ίδιοι αντιπρόσωποι που εξελέγησαν πριν ενάμισυ χρόνο, έτοιμες πλειοψηφίες διαμορφωμένες από καιρό, καμιά σχέση με την σημερινή συγκυρία και τις νέες ανάγκες που προέκυψαν

Έπειτα τα μέλη μας έχουν συνειδητοποιήσει πολλά πράγματα, έχουν διαμορφώσει νέες απόψεις και δεν είναι δυνατόν να πηγαίνουμε σαν άλλοτε, σαν να μην συμβαίνει τίποτα την ώρα που βασικές μας επιλογές έχουν διαψευστεί

Για όλους τους παραπάνω λόγους, μέλη και φίλοι του Συν, από όλη την Ελλάδα αποφασίσαμε να γίνουμε ενεργοί πολίτες μέσα στο κόμμα μας και να ζητήσουμε να συγκληθεί έκτακτα το ανώτερο όργανό του, το συνέδριο για να προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε την κρίση πριν έχουμε χειρότερα

Η πρωτοβουλία για Έκτακτο ΣΥΝέδριο έχει την υποστήριξη, με ομόφωνη απόφαση, της συνέλευσης της ΠΚ Δροσιάς-Διονύσου του ΣΥΝ (Αν. Αττική) και την επικοινωνιακή υποστήριξη πολλών αριστερών blogs

Η ηγεσία έκφρασε τις απόψεις της αλλά δεν μας ικανοποίησε

Είναι η ώρα να μιλήσει η βάση και να ενωθούμε με νέες πολιτικές και καταστατικές αποφάσεις, όπου χρειάζεται, και ηγεσία κατάλληλη να τις εφαρμόσει

Ο καθένας μας θα προτείνει τις απόψεις του και θα τις δοκιμάσει στον προσυνεδριακό διάλογο και το Συνέδριο

Για να γίνουν όμως όλα αυτά πρέπει σύμφωνα με το καταστατικό μας να συγκεντρώσουμε άμεσα έναν αριθμό 1500-2000 υπογραφών

Σε αυτή την προσπάθεια που ξεκινήσαμε ζητάμε την υποστήριξή σας

Υπογράψτε και σεις online με επίσκεψη στο επίσημο blog μας ektaktosynedriosyn.blogspot.com, είτε διανείμετε έντυπα ιδιόχειρων υπογραφών που θα βρείτε στο site μας, και διαδώστε παντού την πρωτοβουλία!

Κανείς ειλικρινής αριστερός και ιδιαίτερα μέλος μας δεν έχει να χάσει από μια αληθινά δημοκρατική διαδικασία επαναπροσδιορισμού μας μέσα από ένα Συνέδριο Διαλόγου, Ενότητας και Διεξόδου όπου θα τεθούν όλα τα ζητήματα και θα αναζητήσουμε πλατειές ενωτικές πλειοψηφίες από τη βάση κι όχι από θνησιγενείς συνεννοήσεις κορυφής

Η οριζόντια επικοινωνία του κόμματος ας γίνει επιτέλους πράξη σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες και ας στηρίξει μια ενωτική επανασυσπείρωση χωρίς τεχνητές περιχαρακώσεις

Αριστερά και δημοκρατία είναι έννοιες αδιαχώριστες

Ευχαριστούμε για την βοήθειά σας

Καλή μας επιτυχία!

Η πρωτοβουλία συγκέντρωσης υπογραφών για Έκτακτο ΣΥΝέδριο

Αδιέξοδο στην ΚΠΕ του Συνασπισμού - οι τάσεις παραμένουν με το όπλο παρά πόδα

Κι ενώ, παρά τις βασανιστικές συνεννοήσεις και τα συνεχή παζάρια, μόλις και μετά βίας κατάφεραν να βγάλουν νέο Γραμματέα .. και τίποτα άλλο,

αρνούνται στη βάση του κόμματος να πάρει εκείνη τις αποφάσεις με (Έκτακτο) Συνέδριο!

Είχαμε, είναι αλήθεια, ελάχιστες ελπίδες ότι η όμηρος των τάσεων ΚΠΕ του Συνασπισμού θα μπορούσε να κάνει την υπέρβαση

Είχαμε επίσης ελάχιστες ελπίδες ότι ο νεαρός πρόεδρος θα ύψωνε το ανάστημά του σαν πρόεδρος όλου του κόμματος απέναντι στους μηχανισμούς, άλλωστε παρά το ότι έχει χάσει τώρα την εύνοιά τους, παιδί τους ήταν και παιδί τους παραμένει

Έτσι, ο καταστροφικός για την ανανεωτική αριστερά εμφύλιος των προσώπων της ηγεσίας παραμένει ωθώντας τη βάση προς την έξοδο

Τον Σεπτέμβριο θα επαναληφθεί η μέθοδος του "Διαρκούς Συνεδρίου", με την δεδομένη και ασφαλή σύνθεση του σώματος αντιπροσώπων που εξέλεξε πέρισυ την σημερινή ηγεσία

Όπως έγινε και την άνοιξη με τη γνωστή βιασύνη, τις τραγικές αποφάσεις για το ψηφοδέλτιο των ευρωεκλογών και το πρόγραμμα που ψηφίστηκε και ... δεν ψηφίστηκε

Ένα "δοτό" Συνέδριο μαϊμού δηλαδή αντί για ένα κανονικό συνέδριο που θα εξέφραζε την σημερινή αυθεντική βούληση της βάσης του κόμματος

Εφόσον οι μηχανισμοί δεν κάνουν βήμα πίσω, η βάση και οι φίλοι του δημοκρατικού κόμματος της αριστεράς ένα μόνο δρόμο διαθέτουν ακόμα:

Την επίκληση του Καταστατικού του Συνασπισμού

Την σύγκληση εκτάκτου συνεδρίου από την βάση είτε επειδή θα το ζητήσουν Πολιτικές Κινήσεις που αντιπροσωπεύουν το 1/4 των μελών είτε (και συντομότερο) επειδή θα το ζητήσει το 15% των μελών

Χρειαζόμαστε δηλαδή περίπου δύο χιλιάδες υπογραφές για να επιστρέψει ο Συνασπισμός σε δημοκρατική διαδικασία και να αντιμετωπίσει συλλογικά τα επείγοντα πολιτικά και οργανωτικά του προβλήματα

Αξίζει τον κόπο μια τελευταία προσπάθεια

Ας ξεκινήσουμε τώρα

Ας μην τους χαρίσουμε το κόμμα που με τόσο κόπο έχτισαν γενιές αριστερών

Τιμώντας την δημοκρατική παράδοση της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς,

ας μαζέψουμε χιλιάδες υπογραφές για το Έκτακτο Συνέδριο

Η συμβολή των μπλογκς της αριστεράς μπορεί να είναι καθοριστική

Ας το προωθήσουμε όλοι μαζί!

ΣΥ.ΡΙΖ.Α.: Η υπόθεση σηκώνει τσιγάρο

του Χριστόφορου Κάσδαγλη

Λιαζόµουν σε µια παραλία, όταν µου ζήτησαν τηλεφωνικά αυτό το άρθρο. Λογικά θα ’πρεπε να αρνηθώ ευγενικά και να ρίξω άλλη µια βουτιά. Αυτό που δεν ήξεραν, όµως, οι σύντροφοι από τη ΓΑΛΕΡΑ ήταν ότι το υλικό το είχα εκεί δίπλα, έτοιµο. Ήταν αποσπάσµατα από το πολιτικό µυθιστόρηµα που µατσακονίζω εντατικά τους 3 τελευταίους µήνες, µε τίτλο «Η Αριστερά και ο κακός ο λύκος». Το γαµώτο ενός αριστερού, που βλέπει µια ζωή το κόµµα του να υπολείπεται των περιστάσεων.

Ακόµα ηχούν στ’ αυτιά µου τα λόγια του νεαρού Αλέξη Τσίπρα (αλλά θα µπορούσε κάλλιστα να είναι στη θέση του και ο Αλέκος Αλαβάνος) στην προεκλογική συγκέντρωση της πλατείας Κοτζιά: «Την Κυριακή θα αναδειχθούµε τρίτη πολιτική δύναµη, µε διψήφιο ποσοστό και τρεις ευρωβουλευτές». Δεν έχω καταλήξει αν έχω µετανιώσει που… χειροκρότησα.
Αλλά µου θύµισε αµέσως µια άλλη ατάκα, 32 χρόνια πριν, όταν ο γηραιός ηγέτης της Συµµαχίας, Ηλίας Ηλιού, διακήρυττε ότι «σ’ αυτές τις εκλογές αναµετριώνται τρία ισοδύναµα άλογα». Η οµοιότητα σπάει κόκκαλα.

Προτάθηκαν πολλές ερµηνείες για την αδυναµία του ΣΥΡΙΖΑ να πετύχει ένα αποτέλεσµα αντάξιο των προσδοκιών του: Για πρώτη φορά ο χώρος άνοιξε τόσα µέτωπα, κρατώντας αµείωτη τη δραστηριότητά του πέραν της προεκλογικής καµπάνιας. Ανέτρεψε συσχετισµούς, ηγήθηκε κινητοποιήσεων, αγνόησε το πολιτικό κόστος, άσκησε αντιπολίτευση -για ένα διάστηµα, µάλιστα, προνοµιακή-, είδε τα δηµοσκοπικά ποσοστά του να απογειώνονται.

Θεωρώ ότι οι περισσότερες από τις εξηγήσεις που έχουν δοθεί (η επίθεση που δέχτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ µετά το Δεκέµβριο, το εσωκοµµατικό δηµοψήφισµα που εξελήφθη ως πόλεµος για τις καρέκλες, ο δυϊσµός στην ηγεσία, η θολή ευρωπαϊκή γραµµή, οι διεθνείς τάσεις, η αποχή των νέων, η οργανωτική αµορφία), έχουν βάση. Έχω να υποδείξω τρεις άλλες ερµηνείες, κατά τη γνώµη µου πιο αποφασιστικές.

Εξήγηση Νο 1: Κόντρα στην παράδοση

Μπορεί πολλοί να πιστεύουν ότι είµαστε οι συνεχιστές του Τσε Γκουεβάρα. Κατά βάσιν, όµως, είµαστε απλώς οι συνεχιστές του ΚΚΕ εσωτερικού. Δεν υποτιµώ τη µετατόπιση των στελεχών που απεγκλωβίστηκαν κατά τη δεκαετία του ’90 από το ΚΚΕ, ούτε τις δυνάµεις που συναθροίζει ο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν αγνοώ επίσης τον νέο συσχετισµό δυνάµεων εντός του Συνασπισµού. Η καρδιά του χώρου, ωστόσο, δεν παύει να είναι ΚΚΕ εσωτερικού, ό,τι κι αν µπορεί να σηµαίνει σήµερα αυτό. Μοιάζει απλοϊκή η ερµηνεία, αλλά δεν είναι. Δεν πρόκειται τόσο για πρόβληµα γραµµής, όσο για ζήτηµα πολιτικής κουλτούρας: τον παραδοσιακό ψηφοφόρο του Συνασπισµού δεν τον ενοχλεί κατ’ αρχήν η ηγεσία στο πρόσωπο του Αλαβάνου ή του Τσίπρα (ψευτοδίληµµα κι αυτό, ε;), ούτε έχει αντιρρήσεις επί της αρχής σχετικά µε την κινηµατική στροφή του κόµµατος ή µε τη σύµπηξη του ΣΥΡΙΖΑ Τον απασχολεί όµως η γενική εικόνα που εκπέµπει ο χώρος, οι στρατηγικοί προσανατολισµοί του, η φρασεολογία, το στυλ, τα πρόσωπα.

Αυτή η περίσταση, τώρα, δεν είναι και τόσο καταδικαστική όσο φαίνεται. Η ηγεσία του ΚΚΕ εσωτερικού, παρά τα κουσούρια της, είχε στην εποχή της αντιληφθεί δυο τρία πράγµατα που ο Τσε ίσως και να τα υποτίµησε. Το µαρξιστικό-λενινιστικό υπόδειγµα υπέθετε ότι οι κρίσεις ενδυναµώνουν την Αριστερά και της προσφέρουν επιχειρήµατα, µέλη και ευκαιρίες. Αλλά η σύγχρονη ιστορία κατά κανόνα το διαψεύδει. Ενώ λοιπόν σε συνθήκες πολέµου ή δικτατορίας παρατηρήθηκε στην Ελλάδα ένα κενό εξουσίας που κάλυψε η Αριστερά, σε κοινοβουλευτικές συνθήκες, το αριστερό κίνηµα ανθίζει περισσότερο κατά τη διάρκεια φάσεων οικονοµικής και πολιτικής ευφορίας, παρά σε περιόδους κρίσης. Η κρίση γεννά συντηρητικά αντανακλαστικά, ξενοφοβία, εσωστρέφεια, αποπολιτικοποίηση. Η ευφορία γεννά ελπίδες, γονιµοποιεί ρεύµατα σκέψης και κινήµατα, οιστρηλατεί τις νεότερες γενιές, κάνει την Αριστερά να φαίνεται -ή και να είναι- καλύτερη από τον στάνταρ εαυτό της.

Εξήγηση Νο 2: Δεν παίζουµε µε την κρίση

Οι γέρικες εκείνες αλεπούδες το είχαν αντιληφθεί αυτό, εξ ου και απέβλεπαν στη διαµόρφωση ενός οµαλού κοινοβουλευτικού βίου, όσο ξενέρωτο κι αν ηχούσε αυτό στα αµφιθέατρα και στα πηγαδάκια. (Και φυσικά είχαν συλλάβει την ιδέα ότι η Ενωµένη Ευρώπη αποτελεί προνοµιακό πεδίο για την ανέλιξη της ελληνικής κοινωνίας και της Αριστεράς, πράγµατα για τα οποία δικαιώθηκαν, και τα οποία έχουν ως ένα βαθµό απεµπολήσει οι ηγεσίες του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ, αλληθωρίζοντας προς τη γραµµή του ΚΚΕ). Μπορεί να το τράβηξαν λίγο παραπάνω τότε, αλλά η βασική ανάλυση ήταν σωστή. Το υποψιαζόµουν όλο αυτό, αλλά δεν είχα αντιληφθεί το βάθος και την έκτασή του προτού εκδηλωθεί η τρέχουσα χρηµατοπιστωτική κρίση, που συµφύεται σε παγκόσµιο επίπεδο µε µια µακρά κρίση διακυβέρνησης, καθώς και µε την ανυπαρξία οραµάτων.

Είναι δείγµα πολιτικής µυωπίας το γεγονός ότι ενώ αναδύεται µια Ευρώπη γεµάτη φυγόκεντρες και ξενοφοβικές δυνάµεις και αναπαράγονται καταστάσεις του µεσοπολέµου που θα τις βρούµε µπροστά µας, εµείς οµφαλοσκοπούµε.

Πολύ περισσότερο που όλ’ αυτά έχουν άµεση σχέση µε τα δικά µας. Το 2007, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε επίσης δεχτεί µεγάλη επίθεση µε αφορµή τις κινητοποιήσεις για την Παιδεία. Σ’ εκείνη τη συγκυρία όχι µόνο δεν πτοήθηκε, αλλά άντλησε µεγάλα οφέλη, εκλογικά και δηµοσκοπικά. Οφείλουµε να εξηγήσουµε τι µεσολάβησε και η ίδια πολιτική λειτούργησε, µόλις δύο χρόνια αργότερα, ως µαξιµαλιστική. Αυτό που µεσολάβησε ήταν η διεθνής οικονοµική κρίση. Και σε συνθήκες κρίσης δεν προσπαθείς ν’ ανοίξεις νέα µέτωπα, αλλά αναζητείς συναινέσεις και συµµαχίες. Δεν προτάσσεις «προχωρηµένα» ιδεολογικά µανιφέστα, αλλά ένα µίνιµουµ πολιτικό πρόγραµµα. Σε συνθήκες κρίσης δεν επιτίθεσαι, αµύνεσαι.

Εξήγηση Νο 3: Φύγε εσύ, έλα εσύ

Πολύ φοβάµαι, πάντως, ότι υπάρχει και µια τρίτη εξήγηση, σύµφυτη µε τις άλλες δύο. Πίστεψε η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ότι το παλιό εκλογικό δυναµικό του χώρου δεν την εκφράζει, ότι µπορεί να πετάει σε κάθε εκλογική διαδικασία ένα 0,5% και να το υποκαθιστά µε ένα φρέσκο 1%. Όσο η εξίσωση λειτουργεί, µπορεί η τακτική αυτή να δικαιώνεται –προσωρινά µόνο. Αλλά ως πότε; Σε συνθήκες κρίσης (να την πάλι η κρίση), λειτουργεί και αντιστρόφως…
Αυτού του είδους τα µαθηµατικά, ωστόσο, υποκρύπτουν µια διπλή υποτίµηση. Υποτιµούν την ποιότητα, την αξία και την επαναστατικότητα ενός δοκιµασµένου κόσµου, εκτίµηση από αφελής έως αλαζονική. Πολύ περισσότερο, όµως, υποτιµούν την ηγεµονική διάσταση, το εύρος και τη δυναµική της νέας –υποτίθεται ακραιφνώς αριστερής– πολιτικής γραµµής. Τόσο ακραιφνούς, που δεν µπορεί να εµπνεύσει δεκάδες χιλιάδες αριστερούς πολίτες. Κι ύστερα σου λέει, εντελώς υποκριτικά, ότι «δεν περισσεύει κανείς».

Ανασύνθεση τώρα

Η τραγωδία του Συνασπισµού είναι ότι ενώ η ψυχή του ήταν και παραµένει ΚΚΕ εσωτερικού, είναι σχεδόν αδύνατον να επανασυνδεθεί µαζί της οργανικά, ενόσω µοναδική οργανωµένη έκφραση αυτής της παράδοσης θα παραµένει η λεγόµενη Ανανεωτική Πτέρυγα, για την ακρίβεια το κοµµάτι της που έχει αποµείνει µετά από τις απανωτές µεταγγίσεις στελεχών της προς το ΠΑΣΟΚ. Δεν έχει ούτε το εύρος, ούτε το κύρος ούτε την ιστορικότητα να συµβάλει καταλυτικά. Κι όλ’ αυτά, σε ένα εσωκοµµατικό τοπίο όπου η παγίωση και η αναπαραγωγή των τάσεων και της γραφειοκρατίας υπονοµεύει το διάλογο, την ελεύθερη αναζήτηση και τη σύνθεση απόψεων.

Όσοι νοιάζονται για τον Συνασπισµό ας πιάσουν το νήµα από την αρχή, όπως το είπε κάποια στιγµή ο Αλαβάνος αλλά για άγνωστους λόγους άλλαξε ρότα.
Κι όσοι νοιάζονται για τον ΣΥΡΙΖΑ, ας αρχίσουν να ψάχνονται αν έχει νόηµα αυτός ο δυϊσµός, ή µήπως θα ’πρεπε ΣΥΝ και ΣΥΡΙΖΑ να προχωρήσουν στην άµεση συγχώνευσή τους, ανεξάρτητα από τους τρέχοντες τακτικισµούς, ενσωµατώνοντας στις γραµµές του χιλιάδες ανένταχτους αριστερούς που «περισσεύουν» σήµερα από όλες τις συνιστώσες. Μέσα σε µια τέτοια κοσµογονία, υπάρχει το ενδεχόµενο να ανασυντεθούν -αν όχι και να διαλυθούν- οι τάσεις.
Η κοινωνία δεν περιµένει, ούτε τα ανοιχτά µέτωπα, ούτε η επέλαση του ρατσισµού, ούτε η οικονοµική κρίση. Και, βέβαια, ούτε οι εκλογές.

SMS

Την ώρα που έγραφα αυτές τις γραµµές, µε πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι τα διλήµµατα Αλαβάνος ή Τσίπρας και ΣΥΝ ή ΣΥΡΙΖΑ είναι πλαστά και απολιτικά, πήρα ένα SMS µε θέµα: «Να µην παραιτηθεί ο Αλαβάνος».

Ζηλεύω αυτούς που µπορούν να κλείσουν όλη τη σύνθετη διαδικασία που απαιτείται σε ένα SMS των 5 λέξεων. Κάποιος άλλος θα έγραφε «Να µην τσαλακωθεί ο Τσίπρας» και κάποιος τρίτος «Σας τα ’χαµε πει – Καλά να πάθετε». Επειδή θα ήταν αναχρονιστικό να γράψω «Ζήτω το ΚΚΕ εσωτερικού!», σας στέλνω το δικό µου SMS στην οικονοµική συσκευασία των 1.297 λέξεων.

Πηγή: Περιοδικό ΓΑΛΕΡΑ τεύχος Ιουλίου 2009

Κοινωνικός ριζοσπαστισμός υπάρχει, αναζητάται και ο πολιτικός

Συνέντευξη με τον καθηγητή Κώστα Βεργόπουλο, η Εποχή, 05/07/09

Την συνέντευξη πήρε
ο Παύλος Δ. Κλαυδιανός

* Μετά τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών οι συζητήσεις είναι πολλές και θερμές. Υπάρχει, λοιπόν, επαρκής κοινωνικός χώρος για μια ριζοσπαστική πολιτική Αριστερά;

- O κοινωνικός ριζοσπαστισμός στην εποχή μας είναι βέβαιος, ο πολιτικός ριζοσπαστισμός βρίσκεται υπό αναζήτηση. Ο κοινωνικός ριζοσπαστισμός τοποθετεί ήδη την Ελλάδα στην πρωτοπορία μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Αυτό αποδείχθηκε με τις μαθητικές κινητοποιήσεις του Δεκέμβρη, που έλαβαν χαρακτήρα με ευρωπαϊκή και παγκόσμια εμβέλεια. Αυτό ισχύει βεβαίως ανεξάρτητα από την αδυναμία να μετατραπούν οι κινητοποιήσεις σε γεγονός με πολιτική σημασία. Το αυτό ισχύει με όλα τα θέματα στα οποία εκδηλώνονται μεγάλες κινητοποιήσεις. Πριν απ’ το Δεκέμβρη είχαμε τα Πανεπιστημιακά, ένα τεράστιο κίνημα, πρωτοποριακό. Και πάλι ενώ εντυπωσίασε τον κόσμο, δεν έφθασε να μετατραπεί σε πολιτικό γεγονός. Απο μεγάλο μέρος της κοινωνίας κατανοήθηκε τελικά ως ένα κίνημα συντεχνιακό, οι Πανεπιστημιακοί για τα ιδιαίτερα κατηγοριακά πανεπιστημιακά συμφέροντά τους. Προφανώς, η πολιτική διαχείριση υστερεί της κοινωνικής διαθεσιμότητας αυτήν την στιγμή.

* Πρόκειται για δύο τομείς, σοβαρούς, αυτοί που αναφέρει αλλά που, όμως, δεν καλύπτουν ολόκληρη την κοινωνία.

- Η παιδεία αφορά ολόκληρη την κοινωνία. Από εκεί και πέρα, υπάρχει ένας μεγάλος δείκτης ανεργίας, αποκλεισμού και περιθωριοποίησης των νέων. Στη χώρα μας, έχουμε τους υψηλότερους δείκτες ανεργίας, κοινωνικών αποκλεισμών και περιθωριοποίησης στην Ευρώπη. Οι στατιστικές είναι, ξέρετε, απατηλές και υποεκτιμούν τις διαστάσεις αυτών των φαινομένων. Η πραγματική ανεργία των νέων μπορεί να φθάνει και το 40%, ίσως και το 45% των αντίστοιχων ηλικιών. Είναι κάτι το καταλυτικό. Έτσι τροφοδοτούνται και διάφορες γεωγραφικές συσσωματώσεις. Τα Εξάρχεια, π.χ. είναι μοναδική συνοικία στην Ευρώπη. Αλλά και στις ελληνικές επαρχίες υπάρχει παρόμοιος με τα Εξάρχεια κόσμος. Είναι χαρακτηριστικό η απήχηση που είχε ο Δεκέμβρης σε όλες τις επαρχιακές πόλεις της χώρας, και όχι μόνο στις πρωτεύουσες Νομών. Η κοινωνική διαθεσιμότητα και ο νεανικός ριζοσπαστισμός καταγράφηκαν στο σύνολο της επικράτειας.

* Αυθόρμητα δε, όπως αποδείχτηκε.

- Ναι, από τα κάτω, αυθόρμητα και ακαθοδήγητα. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε υποχρέωση να συμπαρασταθεί, συμμετείχε ενεργά, αλλά δεν μπόρεσε να το μετατρέψει σε ένα κίνημα με συγκεκριμένους πολιτικούς στόχους. Διαπιστώθηκε μια σοβαρή και κρίσιμη αδυναμία.

* Σύμφωνοι. Ήταν όμως αυτό εφικτό; Υπήρχε η οργάνωση και η πολιτική παιδεία;

- Μπορεί να υπάρχει πρόβλημα οργανωτικό. Όμως, πάνω από όλα, το κυριότερο πρόβλημα είναι το ιδεολογικό και πολιτικό. Αυτό βέβαια, δεν ωριμάζει απο μόνο του, εκτός κοινωνικών διαδικασιών, ώστε να τεθεί έπειτα σε εφαρμογή. Ωριμάζει μόνον μέσα απο τους κοινωνικούς αγώνες.

* Δεν θεωρείς, λοιπόν, ότι είναι η ανεπαρκής ριζοσπαστικότητα της κοινωνικής βάσης που επηρέασε τα ισχνά εκλογικά αποτελέσματα του ΣΥΡΙΖΑ.

- Όχι, το αντίθετο ισχύει. Ο πολιτικός αστερισμός του συνόλου της Αριστεράς διέπεται από την διάχυτη ιδεολογία του μεταμοντερνισμού, που βεβαίως δεν αντιστοιχεί διόλου στην πραγματικότητα, αλλά αποκλειστικά και μόνον στην ιδεολογική παθογένεια, στην ιδεολογική εξέλιξη και μετεξέλιξη της Αριστεράς, ιδίως μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού. Με την υποβόσκουσα μεταμοντερνιστική ιδεολογία της απογοητευμένης και απελπισμένης Αριστεράς, προεξοφλείται ατεκμηρίωτα το τέλος των μεγάλων σχημάτων, των ιδεολογιών και της πολιτικής όσον αφορά το σύνολο της κοινωνίας. Διαβάλλεται έτσι ακόμη και η έννοια της κοινωνίας, ενώ εγκωμιάζεται ως δήθεν ρεαλισμός η κατηγοριακή προσέγγιση των πληθυσμών και των αντίστοιχων κινημάτων. Η ίδια η έννοια του πολιτικού, ως εννοιολογική κατηγορία, κηρύσσεται ξεπερασμένη, αρχαϊκή και η Αριστερά αποστασιοποιείται από κάθε προσπάθεια συνολικής προσέγγισης και κατανόησης, λόγω ιδεολογικής μόδας.

* Ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως, κατηγορήθηκε για το αντίθετο. Ότι ο λόγος μας ήταν κλασικός αριστερός.

- Δεν είναι αλήθεια. Ειπώθηκαν πολλά, ειπώθηκαν τα πάντα. Τι έχει, όμως, ένα νόημα απ’ αυτά που ειπώθηκαν εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ; Ότι υποστήριξε άκριτα το μαθητικό κίνημα, χωρίς να του προσδίδει πολιτική διάσταση. Αυτό έχει νόημα και είναι οπωσδήποτε βάσιμο. Οι μαθητικές κινητοποιήσεις κατανοήθηκαν στην Ελλάδα, σε αντίθεση με τον υπόλοιπο κόσμο, ως κίνημα ορισμένων κατηγοριών του πληθυσμού και όχι ως κίνημα με ευρύτερη πολιτική σημασία. Δεν συνδέθηκε αρκετά με τις προσδοκίες του κοινωνικού συνόλου για συνολική πολιτική αλλαγή. Υπάρχουν κοινωνικές συνιστώσες που πρέπει να συναντηθούν και να συγχωνευθούν, όπως και πολιτικές συνιστώσες που θα πρέπει να ενοποιηθούν. Ενόσω παραμένει το έλλειμμα πολιτικού στίγματος, απουσιάζει η κινητήρια δύναμη της ενοποιητικής διαδικασίας, με αποτέλεσμα ότι οι συνιστώσες δεν συνενώνονται, οι κοινωνικές συνιστώσες παραμένουν διακριτές και οπωσδήποτε μειονοτικές μέσα στην κοινωνία, ενώ παράλληλα οι πολιτικές συνιστώσες συρρικνώνονται σε γραφειοκρατικά μορφώματα, που μπορούν να φθάνουν μέχρι την οργανωτική καρτελοποίηση, δηλαδή το γραφειοκρατικό μοίρασμα της υποτιθέμενης ηγεσίας.

* Ο ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο, ήταν μέσα σε όλους τους αγώνες αυτής της περιόδου.

- Ναι, αλλά αυτό δεν αρκεί. Θα έπρεπε να στρέφεται προς ολόκληρη την κοινωνία προβάλλοντας πολιτικούς στόχους για όλους. Σημειώθηκε ότι η δημοσκοπική πτώση του ΣΥΡΙΖΑ είχε ήδη αρχίσει πριν από το Δεκέμβρη. Τούτο αποδίδεται στο έλλειμμα σαφούς πολιτικού στίγματος, έτσι το τουλάχιστον εισέπραττε η κοινή γνώμη. Επίσης, απουσίαζε εξ ίσου κάποια πολιτική συμμαχιών. Όταν φτάνεις το 18%, δεν μπορείς να σκέφτεσαι αλαζονικά ότι θα αλλάξεις τον κόσμο με αυτό. Μπορείς, όμως να θέτεις τους όρους σου σε μια διαδικασία αλλαγής στην οποία θα μπορούσε να συμμετάσχει οποίος άλλος αποδεχόταν αυτούς τους όρους.

* Μπορείς, όμως, όχι αλαζονικά αλλά για λόγους πρόνοιας, να πεις ότι γνωρίζοντας τους υπαρκτούς όρους του παιχνιδιού – πολιτικούς συσχετισμούς και κοινωνική διαθεσιμότητα – δεν θεωρώ ότι υπάρχουν δυνατότητες διεξόδου, και με εμένα μέσα, αυτή την ώρα.

- Σύμφωνοι, αλλά μπορώ να βάλω ορισμένους ελάχιστους όρους. Αυτό θέτει επί τέλους επιτακτικά ένα ζήτημα πολιτικής. Η Δεξιά στην Ευρώπη, σε παρόμοιο πλαίσιο, ενισχύει σήμερα την θέση της. Γιατί; Η Αριστερά στην Ευρώπη εξαντλείται στα κινήματα και χάνει την κοινωνία ως σύνολο. Η Αριστερά απευθύνεται στις ποικίλες μειονότητες και μάλιστα με μειονοτικό λόγο, ενώ περιέργως η Δεξιά, επωφελείται του κενού, και καταθέτει για πρώτη φορά, στη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης, πλειοψηφικό πολιτικό λόγο. Στην πολιτική, το κενό καλύπτεται χωρίς χρονοτριβή από τον αντίπαλο.

* Τα κινήματα δεν είναι κοινωνία;

- Είναι συνιστώσες της κοινωνίας. Κοινωνία είναι το σύνολο. Και σε αυτό αντιστοιχεί η πολιτική έννοια της Δημοκρατίας για όλους (Republique), με την οικουμενική πολιτική για όλους. Παραδόξως, η Δεξιά σήμερα είναι περισσότερο πολιτικοποιημένη από την Αριστερά, η οποία, εξαντλούμενη στην στήριξη των επιμέρους κινημάτων, κινδυνεύει να χάσει το πολιτικό πρόσωπό της. Παρούσα και υπερπαρούσα σε ειδικά, τοπικά και περιφερειακά θέματα, χάνει το πρόσωπό της έναντι του συνόλου, το οποίο υποβαθμίζει ως εννοιολογικά ξεπερασμένο. Μπορεί αυτό το ρεύμα σκέψης να μην διατρέχει το χώρο του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά διαθέτει οπωσδήποτε αριστερούς τίτλους και περγαμηνές, υπάρχει διάχυτο γενικότερα και σαφώς επηρεάζει σε κρίσιμο βαθμό τις πολιτικές δυνατότητες της Αριστεράς τον τρόπο με τον οποίο η Αριστερά προσεγγίζει σήμερα το ζήτημα της πολιτικής.

* Εδώ, ασφαλώς, παίζουν το ρόλο τους και τα Μ.Μ.Ε.

- Ασφαλώς. Τα ΜΜΕ και οι λεγόμενες δημοσκοπήσεις. Στο μεταμοντερνισμό, βασικό αξίωμα είναι ότι η πραγματικότητα είναι διαπλάσιμη, ανεξαρτήτως κοινωνικής και ιστορικής βαρύτητος. Ότι δεν υπάρχουν βαρύτητες, αλλά μόνον αφηγήσεις, που επιλέγει κανείς κατ’ ελεύθερη επιλογή. Όμως, βαρύτητες υπάρχουν και μας καθορίζουν, ακόμη και αν εμείς το αγνοούμε.

* Ποια είναι η νέα υλική πραγματικότητα στην οποία βασίζεται ο μεταμοντερνισμός στην πολιτική;

- Ο μεταμοντερνισμός κατά την τελευταία 20ετία συγκρίνεται πολιτικά με τον στρουκτουραλισμό στις αρχές της δεκαετίας του ‘60. Αμφότεροι φιλοδοξούν να καλύψουν ιδεολογικά ένα κύμα σχετικής αμπώτιδος των κοινωνικών αγώνων. Το 1960 προβλήθηκε ιδιαίτερα η ικανότητα αναπαραγωγής του καπιταλιστικού συστήματος και η ικανότητα αφομοίωσης όλων των αμφισβητησιακών κινημάτων. Με τον μεταμοντερνισμό, προβάλλεται η πολυδιάσπαση των εργασιακών συνθηκών, λόγω της πληροφορικής επανάστασης και της παγκοσμιοποίησης. Προεξοφλείται η πολυδιάσπαση των κοινωνικών τάξεων και η κατάρρευση της βασικής σκηνής της ιστορίας που για την Αριστερά ήταν πάντοτε η έννοια της κοινωνίας και συνεπώς της πολιτικής. Όμως, ακόμη και αν γίνει δεκτή η διάσπαση της εργασίας και των τάξεων, η πολιτική δεν καταργείται, αλλά επιβάλλεται ακόμη περισσότερο, στο μέτρο που με την πολιτική ενοποιούνται και ενοηματώνονται οι πολυδιασπασμένες κοινωνικές καταστάσεις. Καθετί το κοινωνικό είτε θα εκπέσει σε συντεχνιακό, εάν αφεθεί εκτός πολιτικής, είτε θα αναβαθμισθεί με την πολιτική και θα γίνει πρόβλημα όλων. Η πολιτική δεν είναι απλώς μια παθητική αντανάκλαση των κοινωνικών συνθηκών, αλλά διατηρεί αυτοτέλεια και είναι το επίπεδο που συναντιούνται όλες οι κατ’ ιδίαν κοινωνικές καταστάσεις. Οποίος επισημαίνει την κοινωνική εκμετάλλευση και αδικία, είναι υποχρεωμένος να προσβλέπει στην πολιτική, ώστε με το σύνολο της κοινωνίας, να προκύπτει δυνατότητα διορθωτικών κινήσεων και ανατροπών.

* Το αποτέλεσμα για το ΣΥΡΙΖΑ, πώς το χαρακτηρίζεις;

- Ήταν αποτέλεσμα καθόλου ικανοποιητικό, αλλά όχι βέβαια και καταστροφικό. Ήταν απογοητευτικό σε σχέση με τις ελπίδες που είχαμε, τις προσδοκίες που είχαν αναπτυχθεί. Αυτό, όμως, δεν είναι επαρκής λόγος που να εξηγεί την θλιβερή διαχείριση του αποτελέσματος που ακολούθησε.

* Γιατί θεωρείς ότι υπάρχει επαρκές έδαφος για να αναστραφεί το κλίμα;

- Η κοινωνία υπάρχει, με τα προβλήματά της, ακόμη και αν δεν βρίσκει αντίστοιχη πολιτική έκφραση. Όταν υπάρχει πολιτικό έλλειμμα, δεν καταργείται η κοινωνική δυναμική, αλλ’ αυτή λαμβάνει εκρηκτικότερες και εκτός έλεγχου μορφές και διαστάσεις. Θα ήταν γενικότερα θετικό, να υπάρξει πολιτική διατύπωση των κοινωνικών προβλημάτων, όχι μόνο για τις σχετικές κάθε φορά μειονότητες, αλλά ταυτόχρονα για την πλειοψηφία. Ενόσω δεν διαφαίνεται πολιτική διέξοδος στον ορίζοντα, τότε η επαπειλούμενη έκρηξη κινδυνεύει να αποβεί μεγαλύτερη. Οι κοινωνικές δυνάμεις υπάρχουν και ενισχύονται. Η κοινωνία γεννάει αυτές τις δυνάμεις και τον ριζοσπαστισμό τους, ανεξάρτητα απο το εάν βρίσκουν η όχι πολιτική έκφραση.

* Να δούμε τι γίνεται και στην Ευρώπη.

- Σίγουρα πρέπει να παρακολουθούμε τις εξελίξεις εκεί. Για παράδειγμα το Μπλόκο στην Πορτογαλία, που επέτυχε πολύ καλύτερα αποτελέσματα από εμάς. Και εκεί είχαν προβλήματα με τις συνιστώσες τους, πολιτικές και κοινωνικές. Όπως επίσης η Die Linke στη Γερμανία. Να ανταλλάξουμε εμπειρίες.

* Είναι δύσκολη η στιγμή για το ΣΥΡΙΖΑ, τώρα που συζητάμε. Τι θα πρότεινες εσύ, ως ένας ανένταχτος, αριστερός διανοούμενος;

- Έχω να πω ότι γίνεται μεγάλη ζημιά. Συναντώ ανθρώπους που είναι απογοητευμένοι, διότι αισθάνονται το ότι αυτό που συμβαίνει είναι ο ανταγωνισμός, το λιγότερο για καρέκλες. Κι αυτό είναι αρνητικό. Η καχυποψία άρχισε από τη διαμάχη για το ευρωψηφοδέλτιο. Να σημειωθεί ακόμη ότι και η πρωτοβουλία για συγκρότηση πόλου και σε συνεργασία με το ΚΚΕ ήταν έξω από την πολιτική κουλτούρα που είχε καλλιεργηθεί και που δεν μπορούσε να δικαιολογηθεί με τίποτα. Απομάκρυνε πολλούς ανθρώπους που μας είχαν πλησιάσει πολύ.

* Τι σκέφτεσαι γύρω από τα λειτουργικά ζητήματα του ΣΥΡΙΖΑ που συζητιούνται έντονα αυτές τις μέρες;

- Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να απευθύνεται προς ολόκληρη την κοινωνία και όχι μόνον στους οπαδούς του, ούτε βέβαια ακόμη λιγότερο να περιορίζεται σε συναντήσεις μεταξύ των ηγετικών στελεχών των οργανώσεων που τον απαρτίζουν. Όταν οι ανένταχτοι εντάσσονται είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα με τους ήδη ενταγμένους σε συνιστώσες οργανώσεις. Όμως το κρίσιμο ζήτημα παραμένει η παρουσία και η οργανική ανάπτυξη του ΣΥΡΙΖΑ μέσα στην κοινωνία και όχι τα γραφειοκρατικά προνομία και ποσοστά που η κάθε συνιστώσα είναι σε θέση ν’ αποσπά και να κατοχυρώνει έναντι των υπολοίπων. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτα από όλα η ίδια η κοινωνία.